In de Peel komen veel herinrichtingsvraagstukken samen op gebied van natuur, water, landbouw, energie en verstedelijking. Het kabinet wil hierin met de regio optrekken. Daarom is de Peel een van de 16 nationale aandachtsgebieden voor herinrichting in het kader van het Programma NOVEX.

De komende maanden gaan de samenwerkende overheden in NOVEX De Peel in gesprek met belanghebbenden in de streek over het ontwikkelperspectief voor het gebied.

De agrarische sector vernieuwen en verduurzamen. Dat is de missie van AgroProeftuin de Peel, dé broedplaats voor innovatie in kringlooplandbouw.  Mede dankzij de Regio Deal wordt er in onze regio nieuwe kennis opgedaan om de landbouw toekomstbestendig te maken. Kennis die verduurzaming van de landbouw versnelt en boeren toekomstperspectief biedt. Niet alleen in de Peelregio, zoals nog wel eens wordt gedacht, maar in heel Noordoost-Brabant. 

Noordoost-Brabant staat voor grote opgaven zoals wonen, stikstof, transitie landbouw en een vitaal platteland. Deze vragen om een integrale en gebiedsgerichte aanpak omdat de oplossing voor het ene vraagstuk effect heeft op het andere. Om dat te realiseren, moeten overheden hun krachten bundelen, vindt Jeroen van den Heuvel, wethouder Maashorst. Hij ervaart het belang én de kracht van regionale samenwerking in de praktijk vanuit zijn rol als voorzitter van de Stuurgroep AgroProeftuin de Peel. 

Wat hebben deze onderwerpen met elkaar gemeen? Het zijn nieuwe projecten in onze regio die door Regio Deal Noordoost Brabant worden ondersteund. Met deze extra projecten gaan ondernemers, overheden, kennisinstellingen en inwoners een extra impuls geven aan Goed leven, Fijn wonen en Anders Werken in Noordoost-Brabant.

Noordoost-Brabant staat voor grote, urgente opgaven zoals de vitaliteit van het buitengebied, woningentekort en verduurzaming van de landbouw en voedselverwerking. Lokale overheden kunnen die niet alleen oppakken. Dat vraagt om samenwerking op alle bestuurslagen, als één overheid. Als gelijkwaardige partners, ieder vanuit de eigen rol en verantwoordelijkheden. 

Eerder dit jaar presenteerde de provincie haar nieuwe Bestuursakkoord 2023-2027 ‘Samen maken we Brabant’. RNOB heeft de kansen en mogelijkheden hiervan voor onze regionale samenwerking op een rij gezet. Deze zijn tijdens de Regiodag van 12 oktober jl aan bod gekomen tijdens de kennismaking met de nieuwe gedeputeerden. Hieronder volgt een beknopt overzicht

De provincie Noord-Brabant werkt momenteel aan het Ruimtelijk Voorstel Brabant, dat een bouwsteen is voor de nieuwe Nota Ruimte van het Rijk. Voor dit provinciale voorstel hebben de Noordoost-Brabantse gemeenten en waterschappen gezamenlijk via RNOB een bouwsteen aangeleverd: het Ruimtelijk Voorstel RNOB.

Broedplaats voor mensen die meer willen weten van techniek, waar professionals hun techniekkennis en -vaardigheden verder kunnen ontwikkelen én kraamkamer voor nieuwe, duurzame bouwmaterialen. Dat is SPARK Campus in een notendop. SPARK in ’s-Hertogenbosch is het grootste open innovatielab op gebied van bouw en techniek van Nederland. Binnen de huidige Regio Deal en de propositie voor de nieuwe deal geeft SPARK een impuls aan techniekontwikkeling en ketensamenwerking.

Bestaande patronen doorbreken, vertrouwen verdienen en vooral vlot stappen vooruit blijven zetten. Dat zijn de basisvoorwaarden om complexe onderwerpen waar partijen met elkaar op vastlopen verder te brengen. Marlies Kampschreur, programmamanager van het Regio Deal project ‘Puzzelen met Ruimte’, en Niki Thewissen, koppelteamlid vanuit de gemeenten, kijken enthousiast terug op een ‘botsproef’ die onlangs is uitgevoerd in het kader van het stikstofvraagstuk in onze regio.

Nederland staat voor belangrijke uitdagingen als het gaat om de verdeling van vele ruimtevragende opgaven over de beperkte ruimte die er is. Te denken valt aan woningbouw, klimaatmaatregelen, transitie van de landbouw en het buitengebied, natuur en energie. 

Veel boeren in Noordoost-Brabant, een op de vijf, krijgen wel eens te maken met drugscriminelen. Door een combinatie van verschillende factoren zoals de toenemende leegstand van stallen, de anonimiteit in het buitengebied, wellicht een kwetsbare financiële positie én de lage pakkans voor de criminele netwerken wordt de weerbaarheid van de boeren flink op de proef gesteld.

Crises op gebied van woningbouw, klimaat, energie, stikstof, water, bodem en andere maatschappelijke opgaven én bijbehorende maatregelen volgen elkaar steeds sneller op. Deze en andere ontwikkelingen vormen de aanleiding om opnieuw naar de indeling van de beschikbare ruimte in ons land te kijken. Daarmee is ruimtelijke ordening weer terug op de agenda’s van de verschillende overheden. 

Strengere wet- en regelgeving, de stikstofproblematiek, klimaatverandering, de omschakeling naar kringlooplandbouw en de plannen van het Rijk om water en bodem sturend te laten zijn bij ruimtelijke keuzes. Boeren hebben vandaag de dag te maken met allerlei ontwikkelingen die grote impact kunnen hebben op hun bedrijfsvoering. 

De afgelopen twee jaar hebben bedrijven, kennisinstellingen en overheden in Noordoost-Brabant een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar een ontwikkel- en expertisecentrum op gebied van duurzame dierlijke eiwitten. Een plaats waar gewerkt wordt aan het versnellen van innovaties en het opbouwen en delen van kennis op dit terrein. 

Op woensdag 8 februari bracht het regieondersteuningsteam NPLG*-Zuid Nederland een werkbezoek aan onze regio. Vanuit het ministerie van LNV is dit team betrokken bij het leggen van de complexe ruimtelijke puzzel in het landelijk gebied waar urgente opgaven gelijktijdig en in samenhang moeten worden opgepakt.

Noordoost-Brabant is een regio met bijna 700.000 inwoners waarvan een steeds groter deel 65 jaar en ouder is. De meeste inwoners ervaren hun gezondheid als (zeer) goed en zijn tevreden over het woonklimaat. Ze reizen veel met de auto maar wel steeds meer elektrisch. 

Op 7 oktober jl. brachten de wethouders van het poho Duurzame Leefomgeving (DULO) van RNOB en gemeentelijke medewerkers een werkbezoek aan Aadal-Noord. Aadal-Noord is een van de gebiedsprocessen in het kader van de provinciale GebiedsGerichte Aanpak (GGA) GroenBlauw. 

In de maand juli, zo vlak voor de vakantieperiode, stond Agroproeftuin de Peel flink in de belangstelling. Het is er ook de periode voor. De 35 hectare grote proeflocatie aan de Middenpeelweg in Zeeland (NB) is rijkelijk gevuld met experimentele gewassen, insecten, vogels en andere diersoorten. 

De ontwikkelingen en maatregelen op gebied van de landbouwtransitie volgen elkaar nu in rap tempo op. Zo deden de onlangs aangekondigde reductiemaatregelen voor stikstof in de startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) van minister Christianne van der Wal en het geschetste perspectief voor boeren in de Tweede Kamerbrief van landbouwminister Henk Staghouwer heel wat stof opwaaien in ons land. 

De agrarische sector is flink in beweging. Als gevolg van veranderende regels zullen veel boerenbedrijven gaan stoppen of van functie veranderen. Ook zijn er bedrijven die uitbreiden of die nieuw starten. In de gemeente Meierijstad komt er tot 2035 naar verwachting zo’n 485.000 m2 oppervlakte aan stallen vrij. Ongeveer de helft daarvan, ca. 200.000 m2, zal worden gesloopt.

Deze maand was de bestuurlijke Kopgroep Transitie Landbouw van RNOB op werkbezoek bij de melkveehouderij van familie van Erp in Oijen in de gemeente Oss. De wethouders uit de regio gingen er de transitie naar een duurzamere landbouw in de praktijk bekijken.

Landbouw is van oudsher een belangrijke economische motor voor Noordoost-Brabant. Als primaire sector in de agrifood keten brengt landbouw voedsel, werk en welvaart. Maar de ontwikkelde manier van voedsel produceren en consumeren legt ook een grote druk op de leefomgeving en de gezondheid van mens en dier. En dat moet anders. 

Biologisch boeren, kweekvlees op het erf produceren om de CO2- en stikstofuitstoot te reduceren en produceren voor de lokale markt in plaats van voor de wereldmarkt. Dit zijn enkele innovaties waar ondernemers in het Regio Deal project ‘Nieuwe perspectieven voor boeren’ aan werken. 

Het komt in Nederland nauwelijks voor dat een waterschap zó samenwerkt met gemeenten. In Noordoost-Brabant gebeurt dat wel. Waterschap Aa en Maas heeft zelfs een positie in het dagelijks bestuur en in andere bestuurlijke overleggroepen van RNOB. 

Peel Natuurdorpen wordt gezien als een kansrijk project binnen NOVI de Peel. Daarom ondersteunt het programma IBP Vitaal Platteland Zuidoostelijke Zandgronden de Peel Natuurdorpen met een half miljoen euro. “Deze financiële bijdrage helpt enorm om het project tot een goed einde te brengen”, aldus Peelambassadeur en voorzitter Pierre Bos van Peel Natuurdorpen.

Nitraatuitspoeling, biodiversiteit, kringlooplandbouw en behoud van een gezonde bodem. Dit zijn actuele onderwerpen waar veel van boeren wordt verwacht als het gaat om verduurzaming van de landbouw. 

In vrijwel alle toekomstbeelden over wat er morgen op ons bord ligt, zien we een verschuiving naar meer plantaardige eiwitten. Tegelijkertijd is de verwachting dat dierlijke eiwitten een belangrijke rol blijven spelen in ons voedselpatroon. 

Verbinding en vernieuwing kenmerken de carrière van Elies Lemkes. Zij stond onder andere aan de wieg van Brainport. Als directeur van Brainport en van ZLTO en later als lector Duurzaam Produceren aan de HAS Hogeschool zette zij zich in voor samenwerking en vernieuwing in de landbouw en voedselverwerking. Al deze kennis en ervaring neemt Lemkes mee in haar huidige functie als gedeputeerde Landbouw, Voedsel, Bodem en Brede welvaart.

Het Aa-dal is één van de gebieden in Brabant waar natuur en landbouw onder druk staan. Vraagstukken als verdroging als gevolg van klimaatverandering, uitputting van de bodem en teveel stikstofneerslag stapelen er op. Tegelijkertijd spelen in dit gebied de transitie naar een toekomstbestendige landbouw, de aanpak van vrijkomende agrarische gebouwen en ruimtelijke ontwikkelingen als energietransitie.

Koeienmest is in potentie een groene ‘energiebom’. In het Regio Deal project ‘Energie uit mest’ onderzoeken melkveehouders, ontwikkelaars en de gemeente Oss samen met studenten van HAS Hogeschool hoe energie uit koeienmest opgewekt kan worden. In het lab en op het erf van een boerenbedrijf wordt een speciale bewerkingsmethode van mest getest.

Wat is de koers van Noordoost-Brabant op weg naar een duurzame en volhoudbare landbouw in 2030? Deze vraag stond centraal tijdens de bestuurlijke conferentie van RNOB vorige maand in de Lamperse Hei in Wanroij. 

Om de economie in onze regio te stimuleren, is het noodzakelijk om te blijven investeren in een uitstekend vestigings- en ondernemersklimaat. De samenwerkende gemeenten en waterschappen in RNOB zetten zich daarom onder andere in op duurzame vestigingslocaties en toegang tot kennis, kapitaal en personeel voor bedrijven.

Met het inzaaien van de eerste kruiden in grasland door een strokenfrees, is op proeflocatie ‘De Margriet’ in Vught een nieuwe proef gestart naar de verbetering van de bodembiodiversiteit. Dat gebeurde in aanwezigheid van de Vughtse wethouder Yvonne Vos.

Onlangs liet Wim Bens, voorzitter ZLTO, zich uitgebreid bijpraten over de projecten van AgroProeftuin de Peel. ZLTO is vanaf het begin actief betrokken bij deze proeftuin voor kringlooplandbouw in Noordoost-Brabant. 

Een goede luchtkwaliteit is een belangrijk kenmerk van een duurzame leefomgeving. Om concrete afspraken en/of wetgeving te maken over toegestane emissies en normen, is het meten van de hoeveelheid fijnstof en andere stoffen in de lucht de eerste stap. Ook bijvoorbeeld wat de invloed van het weer is op het gedrag van de fijnstof.

Noordoost-Brabant is een regio met een lange traditie in landbouw en voedselverwerking. Als primaire sector in de agrifood keten brengt landbouw voedsel, werk en welvaart. 

Sinds de openstelling van de Bijdrageregeling Kringlooplandbouw Noordoost-Brabant op 1 maart jl. hebben al acht projecten 5.000 euro toegekend gekregen. Deze bijdrage is bedoeld als ‘zaaigeld’ om innovaties een stap verder te helpen. Zoals deze drie inspirerende projecten.

Binnen het Schone Lucht Akkoord heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat met de provincie Noord-Brabant een afspraak gemaakt over een ankermeetstation in Noordoost-Brabant. De gemeenten zijn blij. Begin dit jaar dienden ze een verzoek in bij het ministerie voor een meetstation in onze regio. 

Met de openstelling van de nieuwe Subsidieregeling Kringlooplandbouw Noordoost-Brabant, krijgt de transitie van de landbouw in onze regio steeds meer handen en voeten. In maart ging al de Bijdrageregeling Kringlooplandbouw Noordoost-Brabant van start (‘zaaigeldregeling’) voor kleinere projecten van individuele agrarische vernieuwers. 

Op 31 maart vindt de eerste nationale NOVI conferentie plaats. Een conferentie die vanaf nu jaarlijks wordt georganiseerd en geheel gewijd is aan de uitvoering van de Nationale Omgevingsvisie. Dit jaar is de conferentie volledig online.

Pierre Bos is burgemeester van gemeente Boekel sinds 2008. Een voorrecht vindt Pierre: “De burgemeester komt bij veel aangelegenheden. Zowel op feestelijke gelegenheden als bij droevige momenten. Zo mag je Sinterklaas welkom heten of een minister begeleiden die op bezoek komt, maar je bent ook een luisterend oor of iemand die bemoedigende woorden spreekt, bijvoorbeeld tijdens deze coronacrisis.

Het gebied Laar/Nieuw Laar is één van de Brabantse gebieden waar veel overlast ervaren wordt van veehouderijen. In dit gebied vraagt verbetering van het woon- en leefklimaat grote aandacht.

Agrarisch ondernemers en andere vernieuwers in Noordoost-Brabant die de omslag naar kringlooplandbouw willen maken, kunnen daarvoor vanaf vandaag in aanmerking komen voor financiële ondersteuning. De nieuwe Bijdrageregeling Kringlooplandbouw Noordoost-Brabant die zojuist is opengesteld, stimuleert innovaties op bedrijfsniveau die bijdragen aan een duurzamere agri- en foodsector.

De minister van Binnenlandse Zaken heeft NOVI-gebied De Peel de definitieve status toegekend. Dat staat in een brief gisteren aan de Tweede Kamer. Dat betekent langjarige betrokkenheid van meerdere ministeries om samen met de regio’s de grote opgaven in dit gebied aan te pakken.

“Kringlooplandbouw is een mooie visie, maar het moet nog in de praktijk worden waargemaakt. Wat we nodig hebben is samenwerken, leren van elkaar en elkaar inspireren. Innovatie vergt vereende kracht. AgroProeftuin de Peel kan daar een ontzettend belangrijke rol in spelen.”

Samen met zeven andere gebieden is De Peel door het Rijk tot ‘voorlopig NOVI gebied’ benoemd. Een NOVI-gebied is een (deel)regio waarin de opgaven in de fysieke leefomgeving groot en belangrijk zijn voor een goede toekomst van Nederland.

In de afgelopen maand startten de twee taskforces van FoodNL hun activiteiten op. In FoodNL vormen Regio FoodValley, Greenport Venlo en AgriFood Capital een gezamenlijke lobbysamenwerking om in Europa onze positie als innovatieve voedselregio te versterken.

Het college van Gedeputeerde Staten heeft vorige maand het plan van aanpak voor de planMER Mestbewerkingslocaties vastgesteld.

Noordoost-Brabant is een nieuwe proeftuin duurzame landbouw rijker. Vorige maand ging in de gemeente Haaren ‘De Margriet’ officieel van start.

Op de Regiodag van 28 november jl. hebben de portefeuillehouders alle werkplannen voor 2020 vastgesteld.

Zeventien gemeenten en twee waterschappen werken in Regio Noordoost Brabant samen aan de brede welvaart in deze regio. Om alle noodzakelijke transities in de regio waar te kunnen maken, heeft de regio een extra impuls nodig.

“Zet in de Peel een aantal ondernemers bij elkaar en er gebeurt iets.” Dat zei Michel Berkelmans, manager experimenten kringlooplandbouw van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit tijdens de jaarlijkse Pioniersbijeenkomst van AgroProeftuin de Peel.

Tijdens European Week of Regions and Cities deze week in Brussel hebben AgriFood Capital/Regio Noordoost Brabant, Greenport Venlo en Regio FoodValley de volgende stap gezet in de samenwerking binnen FoodNL.

De provincie Noord-Brabant en de gemeenten in Noordoost- en Zuidoost Brabant gaan samen regionale afspraken maken over de kwaliteitscriteria en locaties van mestbewerkingsinstallaties.

FoodTech Brainport TV maakte onlangs een reportage over AgroProeftuin de Peel. Aan het woord is Bert Aasman, manager Akkerbouw en Vollegrondsgroenten bij Delphi. Bert is één van de pioniers in kringlooplandbouw.

Zo’n 25 raadsleden, wethouders en burgemeesters en bestuurders van Waterschap Aa & Maas namen op 6 juli jl.deel aan een excursie naar AgroProeftuin de Peel. Onder aanvoering van burgemeester Pierre Bos van Boekel bezochten ze de proeflocatie aan de Middenpeelweg en Het Familievarken.

Boeren en tuinders hebben enerzijds te maken met veel regels en anderzijds met veel maatschappelijke onrust over de manier van produceren. Diverse partijen verenigd in AgroProeftuin De Peel willen daar verandering in brengen, op een vernieuwende, stimulerende manier.