“Samenwerken biedt de mogelijkheid om van elkaars ervaringen te leren en thema's aan te pakken die voor individuele gemeenten te groot zijn”, vertelt Jeroen. “We voorkomen bijvoorbeeld dat iedereen onafhankelijk van elkaar dezelfde dingen doet, terwijl er juist synergie mogelijk is. In de ene gemeente is er bijvoorbeeld meer expertise over bodemtypen en in de andere gemeente meer expertise over water- en luchtkwaliteit. Door elkaars kennis te benutten, zorgen we voor een krachtigere aanpak.” 

Jeroen benadrukt dat ‘alleen’ het geven van commitment niet voldoende is om de gestelde doelen te bereiken. “Het is essentieel dat alle partijen ook actief betrokken zijn. Dat ze meedenken over hun specifieke opgaves en meewerken aan kennisdeling." 

“RNOB heeft het initiatief van deze vijf gemeenten negen jaar geleden mee ondersteund zodat er meer grond en geld beschikbaar kwam voor AgroProeftuin de Peel”, blikt Jeroen terug. “Het initiatief heeft zich sindsdien ontwikkeld van losse projecten tot een echte innovatiehub voor kringlooplandbouw. Agrarische ondernemers werken samen met ketenpartijen aan nieuwe bedrijfssystemen voor een toekomstbestendige landbouw. AgriFood Capital ontwikkelde het innovatieprogramma. AgroProeftuin de Peel zorgt ervoor dat de praktijkproeven op een goede manier uitgevoerd worden. En ook dat de ontwikkelde kennis wordt gedeeld, met partijen binnen én buiten de proeftuin.” 

Meerdere doelen

De manier waarop we voedsel maken, heeft impact op natuur en milieu. Door de voedselproductie te verduurzamen, draagt AgroProeftuin de Peel niet alleen bij aan de economische ontwikkeling van de regio maar ook aan de kwaliteit van de leefomgeving. De Proeftuin nodigt agrarisch ondernemers en ketenpartners uit om samen te experimenteren, te leren en te innoveren in de praktijk. “We helpen ondernemers, gemeenten en ook de provincie bij het behalen van hun duurzaamheidsdoelen, zoals biodiversiteit, lucht-, water- en bodemkwaliteit. Ook ondersteunen we bij de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen zodat agrarische ondernemers een toekomstperspectief hebben.” De eiwittransitie speelt daarbij een belangrijke rol. Door deze transitie worden boeren gestimuleerd om eiwitrijke gewassen te telen die voldoen aan de groeiende consumentenvraag.

Risico reductie

Jeroen: “Een experiment doen, is voor een boer erg kostbaar en kan hem, met een beetje pech, de kop kosten als een oogst mislukt. We proberen als regio dat risico enigszins over te nemen.” RNOB doet dat niet alleen met financiële steun, maar ook door te stimuleren om de uitkomst van proeven breed te delen met andere ondernemers, via kennisdeelevents, open dagen, veldexcursies, video’s en artikelen. Op het gebied van onkruidbeheersing, water- en bodemkwaliteit, en nieuwe teelten wordt vooruitgang geboekt. In 2023 lag de focus op de teelt van vezelgewassen zoals hennep, miscanthus, vlas, sorghum en silphie, maar ook eiwitrijke gewassen zoals witte bonen, zwarte bonen en veldbonen voor humane en dierlijke voeding.

Samenwerken in binnen- en buitenland

Het bundelen van krachten en delen van kennis gaat verder dan de regiogrens. “Door gezamenlijk op te trekken met andere regio’s, zoals in Nederland met Greenport Venlo, Foodvalley en Gelderse Vallei, kunnen we bijdragen aan landelijke en zelfs Europese doelen.” 

Jeroen bezocht vorig jaar onder andere Agropolis in Kinrooij (B). Dit is een bedrijvenpark en incubator voor startups en gevestigde bedrijven op gebied van landbouw en voedselverwerking. Tijdens het werkbezoek wisselden Vlaamse en Nederlandse partijen hun inzichten, ervaringen en nieuwste technologieën in de land- en tuinbouw met elkaar uit. “Buitenlandse bezoeken bieden de mogelijkheid om kennis, ambitie en ervaringen te delen met andere innovatiehubs en met vertegenwoordigers van andere regio’s en landen. Daardoor hoef je het wiel niet opnieuw uit te vinden.”

Deze maand was Jeroen te vinden op de Grüne Woche in Berlijn, de grootste internationale vakbeurs in de voedselsector. De Grüne Woche heeft een belangrijke netwerkfunctie omdat daar ook Nederlandse provincies, Kamerleden en andere beleidsmakers naartoe gaan. “Het is relevant dat we daar als regio aanwezig zijn, om de samenwerking met nieuwe partijen aan te gaan en met huidige partners te verstevigen."

Regio Deal 

“De Regio Deal heeft het bereik van AgroProeftuin de Peel enorm vergroot”, stelt Jeroen. “Er zijn inmiddels meer dan 100 agrarische ondernemers uit de hele regio betrokken. Ook wordt actief samengewerkt met onderwijs en onderzoeksinstituten, zoals de WUR en HAS green academy, om wetenschappelijk aan te tonen wat het effect is van proeven en innovaties.” 

De Regio Deal biedt ruimte voor nieuwe innovaties, zoals de toepassing van vezelgewassen zoals hennep in de biobased transitie. “Hennep blijkt niet alleen een waardevol gewas op zichzelf, maar draagt ook bij aan bodemgezondheid en stikstof- en koolstofvastlegging.” 

Biobased bouwen 

In een mogelijke volgende Regio Deal staat onder andere het biobased bouwen op de agenda. Samen met SPARK Campus wil AgroProeftuin de Peel inzetten op de ontwikkeling van biobased bouwketens om duurzaam te kunnen bouwen en de CO2 uitstoot te reduceren. “Er is een toenemende vraag naar grote volumes vezelgewassen als natuurlijke grondstof voor de woningbouw. Maar de ketens die hiervoor nodig zijn, staan nog in de kinderschoenen. Het is risicovol voor de akkerbouwer om nu met grote hoeveelheden gewassen aan de slag te gaan als de afname niet gegarandeerd is. Samen met SPARK proberen we met alle schakels in de bouwketens tot afspraken en commitment te komen om op de lange termijn succesvol te kunnen opereren.”

In gesprek blijven

Regionale samenwerking is nodig voor een duurzame toekomst van de inwoners van Noordoost-Brabant. Maar actieve betrokkenheid van alle partners is van cruciaal belang voor het welzijn van de gehele regio en mogelijk zelfs voor heel Brabant en landelijk. Jeroen: “Om de overgang naar een vitaal landelijk gebied en agrarische transitie bijvoorbeeld te bewerkstelligen, moeten we als overheden erkennen dat dit niet alleen een verantwoordelijkheid is voor ondernemers. Het vraagt ook om vrije ruimte te creëren voor oplossingsgericht denken. Het is essentieel om daarover met elkaar in gesprek te blijven en nieuwe ideeën en inzichten te omarmen”, sluit Jeroen af.